Quelltext vun der Säit ESO 3.6 m Teleskop weisen

{{Coor dms1 uewen|29|15|39.5|S|70|43|54.1|W}}
[[Fichier:3.6-m Telescope at La Silla.jpg|thumb|upright|Den ESO-3,6-m-Teleskop]]
Den '''ESO-3,6-m-Teleskop''' ass en [[Liicht|opteschen]] an [[Infrarout|Noinfrarout]]-[[Spigelteleskop]] mat engem 3,57 m Spigel an [[Montéierung#Parallaktesch Montéierungen|equatorialer]] [[Gafelmontéierung]]. Et gehéiert zum [[Europäesche Südobservatoire]] ''ESO'' an ass Deel vum [[La-Silla-Observatoire]] am [[Chile]].

Den [[Teleskop]] steet op enger Héicht vun 2.400 m.

Den Teleskop gouf [[1976]] gebaut, a war vun [[1977]] u betriibsbereet. Enn vun de 70er Jore vum [[20. Joerhonnert]] war et mat senge knapps 3,6&nbsp;m Spigelduerchmiesser an enger Spigelfläch vun 8,6 m<sup>2</sup> eent vun de gréissten opteschen Teleskope vun der Welt an huet domat ettlech Uschafunge vun den [[Naturwëssenschaft]]e an [[Technik]] ënnerstëtzt. An den 80er Joren hat en eng vun den éischten adaptiven Optike déi an der [[Astronomie]] agesat goufen. Vum Joer [[2009]] war den Teleskop dunn un der Entdeckung vu 75 méiglechen [[Exoplanéit]]e bedeelegt.

Eng Renovéierung am Joer [[1999]] an d'Ausstafféierung mat engem neie [[Sekundärspigel]] am Joer [[2004]] hunn et op den haitege Stand bruecht.

== Instrumenter ==
Zanter Abrëll [[2008]] ass den '''[[High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher|HARPS]]''', en [[Akronym]] fir '''''H'''igh '''A'''ccuracy '''R'''adial velocity '''P'''lanet '''S'''earcher'', dat eenzegt Instrument um ESO-3,6-m-Teleskop. Den HARPS ass e [[glasfaser]]geféierten, héich opléisenden [[Echelle]]-[[Spektrograph]], deen eleng fir d'Sich no extrasolare [[Planéit]]en agesat gëtt.

=== Fréier Instrumenter ===
* CES: E Spektrograph mat engem spektralen Opléisungsverméigen <math>R = {\lambda\over\Delta\lambda}</math> vu bis zu 235000 am [[Wellelängt]]eberäich vun 346 - 1028&nbsp;nm.
* EFOSC2: Den ESO Faint Object Spectrograph and Camera (v.2), e villsäitegt asetzbaart Instrument fir niddreg Opléisung a Bilderstellung, an der Tëschenzäit och um [[New Technology Telescope]] verbaut.
* TIMMI-2: D'Thermal Infrared MultiMode Instrument schafft am Spektralberäich vun 3 μm bis 25 μm.
* ADONIS: En Akronym fir ''AD''aptive ''O''ptics ''N''ear ''I''nfrared ''S''ystem, war en adaptiivt Optiksystem vun der zweeter Generatioun. Méi wéi 40 naturwëssenschaftlech [[Peer-Review]] Artikele goufen op Datebasis vun dësem Instrument publizéiert.<ref name="SIMBAD_ADONIS">[http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-abs_connect?db_key=AST&db_key=PHY&db_key=PRE&qform=AST&arxiv_sel=astro-ph&arxiv_sel=cond-mat&arxiv_sel=cs&arxiv_sel=gr-qc&arxiv_sel=hep-ex&arxiv_sel=hep-lat&arxiv_sel=hep-ph&arxiv_sel=hep-th&arxiv_sel=math&arxiv_sel=math-ph&arxiv_sel=nlin&arxiv_sel=nucl-ex&arxiv_sel=nucl-th&arxiv_sel=physics&arxiv_sel=quant-ph&arxiv_sel=q-bio&sim_query=YES&ned_query=YES&aut_logic=OR&obj_logic=OR&author=&object=&start_mon=&start_year=&end_mon=&end_year=&ttl_logic=OR&title=&txt_logic=OR&text=ADONIS&nr_to_return=200&start_nr=1&jou_pick=NO&ref_stems=&data_and=ALL&group_and=ALL&start_entry_day=&start_entry_mon=&start_entry_year=&end_entry_day=&end_entry_mon=&end_entry_year=&min_score=&sort=SCORE&data_type=SHORT&aut_syn=YES&ttl_syn=YES&txt_syn=YES&aut_wt=1.0&obj_wt=1.0&ttl_wt=0.3&txt_wt=3.0&aut_wgt=YES&obj_wgt=YES&ttl_wgt=YES&txt_wgt=YES&ttl_sco=YES&txt_sco=YES&version=1 ADS query results for "ADONIS"]</ref> ADONIS ass déi ausgeräiftst Versioun vu verschiddenen Adaptiven Optik (AO) Prototyppen. A senger finaler Versioun vum Oktober [[1996]] gouf et en offiziellt ESO Instrument, an am Joer [[2001]] ausser Déngscht gestallt. ADONIS war dat éischt AO System mat deem eng gréisser Zuel vun Astronome geschafft hunn.

== Entdeckungen ==

Den ESO-3,6-m-Teleskop war zanter dem Dag vu sengem [[Éischt Liicht|Éischte Liicht]] un ettlechen naturwëssenschaftlechen Entdeckunge bedeelegt. Speziell a leschter Zäit gouf et mam ''HARPS'' engersäits méiglech, de massenäermsten Exoplanéit zu der Zäit vu senger Entdeckung am Joer [[2009]] opzefannen, de [[Gliese 581 e]], deen nëmmem déi duebel Mass vun eiser Äerd huet.

Anerersäits gouf e friemt Planéitesystem mat siwe Planéiten, déi ëm de [[sonnenänleche Stär]] [[HD 10180]] kreesen, entdeckt.
Den Teleskop huet och gehollef d'Rätsel vun der Mass vun den [[Cepheiden]] ze léisen. Mam ''HARPS'' gouf et méiglech, wärend enger Bedeckung vun engem Cepheid mat engem normale Stär déi genee Mass vum Cepheid z'ermëttelen, mat als Resultat eng Bekräftegung vun der Theorie vum Zesummenhank vu Stäremass a Pulsatiounsdauer.

D'Entdeckung vum Exoplanéit [[Gliese 581 c]] vum [[Stéphane Udry]] an anere vum Observatoire vun der [[Universitéit Genf]] gouf de [[24. Abrëll]] [[2007]] matgedeel.

D'Entdeckungsteam hat den ''HARPS'' benotzt an d'[[Radialvitess]] analyséiert, fir d'Wierkung vum Planéit op de Stär ze moossen.

== Verglach mat aneren Teleskope vun der selwechter Generatioun ==

{| class="wikitable" style="font-size: 90%; text-align: center;"
|-
! style="background: #BBEEFF;" | #
! style="background: #BBEEFF;" | Numm /<br> Observatoire
! style="width:40px; background: #BBEEFF;" | Bild
! style="background: #BBEEFF;" | Apertur
! style="background: #BBEEFF;" | M1<br> Spigelfläch
! style="background: #BBEEFF;" | Héicht
! style="background: #BBEEFF;" | [[Éischt Liicht]]
! style="background: #BBEEFF;" | Haaptvertrieder
|-
! 1
| BTA-6<br> [[Selentschuk-Observatoire|Special Astrophysical Obs]]
| [[Fichier:Главная обсерватория.jpg|50px]]
| 605&nbsp;cm
| 26 m<sup>2</sup>
| 2070 m
| [[1975]]
| [[Mstislav Keldysh]]
|-
! 2
| [[Palomar-Observatoire#Hale-Teleskop|Hale-Teleskop]]<br> [[Palomar-Observatoire]]
| [[Fichier:P200 Dome Open.jpg|50px]]
| 508&nbsp;cm
| 20 m<sup>2</sup>
| 1713 m
| [[1949]]
| [[George Ellery Hale]]
|-
!3
| [[Nicholas U. Mayall Teleskop|Mayall Teleskop]]<br> [[Kitt Peak-Observatoire]]
| [[Fichier:Kittpeakteliscope.JPG|40px]]
| 401&nbsp;cm
| 10 m<sup>2</sup>
| 2120 m<!-- alt. for telescope not obs! -->
| [[1973]]
|[[Nicholas Mayall]]
|-
!4
| [[Blanco Teleskop]]<br> [[Cerro Tololo Inter-American Observatory|CTIO Obs.]]
| [[Fichier:4m-Victor M. Blanco Telescope.jpg|30px]]
| 401&nbsp;cm
| 10 m<sup>2</sup>
| 2200 m
| [[1976]]
|[[Nicholas Mayall]]
|-
! 5
| [[Anglo-Australian Teleskop]]<br> [[Siding Spring Observatoire]]
| [[Fichier:Anglo-Australian Telescope dome.JPG|40px]]
| 389&nbsp;cm
| m<sup>2</sup>
| 1742 m
| [[1974]]
| [[Charles, Prince of Wales|Prince Charles]]
|- bgcolor="efefef"
! 6
| '''ESO 3.6 m Teleskop'''<br> [[Europäesche Südobservatoire|ESO]] [[La Silla-Observatoire]]
| [[Fichier:3.6-m Telescope at La Silla.jpg|35px]]
| 357&nbsp;cm
| 8.8 m<sup>2</sup> <!-- 8.8564 m2 -->
| 2400 m
| [[1976]]
| [[Adriaan Blaauw]]
|-
! 7
| [[C. Donald Shane Teleskop|Shane Teleskop]]<br> [[Lick-Observatoire]]
| [[Fichier:Shane dome.JPG|40px]]
| 305&nbsp;cm
| m<sup>2</sup>
| 1283 m
| [[1959]]
| [[Nicholas Mayall]]
|}

== Teleskop a Plaz ==
<gallery>
3.6-m Telescope at La Silla.jpg|Den 3,6-Meter-Teleskop um La Silla Observatoire.
3,6-m Telescope at La Silla.jpg|D'Strooss fir bei den ESO-3,6-m-Teleskop.
LaSillaByNight2.jpg|Riets vir, de [[Leonhard-Euler-Teleskop]], den ESO-3,6-m-Teleskop am Hannergrond.
La Silla 3.6m telescope.jpg|Panoramabléck bannen an der Kuppel vum ESO-3,6-m-Teleskop.
ESO-The Milky Way above La Silla-phot-27-04-hires.jpg|Fréien Owend am ESO La Silla Observatoire, den 3,6-m-Teleskop riets hannen. Credit: ESO.
Construction of the ESO 3.6-metre telescope.jpg|Bauplaz vum ESO-3,6-Meter-Teleskop.
</gallery>

== Biller ==
<gallery>
NGC 2207 and IC 2163.jpg|Biller vun zwou [[Gravitatioun|gravitativ]] interaktive [[Spiralgalaxie]]n opgeholl mam EFOSC2 um ESO-3,6-m-Teleskop. Credit: ESO
NGC 520.tif|NGC 520 aus Siicht vum 3,6-m-Teleskop
</gallery>

== Kuckt och ==
{{Kuckt och Portal:Astronomie}}
* [[Lëscht vun de gréissten opteschen Teleskopen]]

== Um Spaweck ==
* [http://www.eso.org/sci/facilities/lasilla/telescopes/3p6/index.html ESO-3,6-m-Teleskop-Homepage]
* [http://www.eso.org/ ESO Homepage]
* [http://www.eso.org/sci/facilities/lasilla/instruments/adonis/ ADONIS-ESO-Webseite]
* [http://www.eso.org/sci/facilities/lasilla/instruments/harps/ HARPS-ESO-Webseite]
{{Navigatioun Europäesche Südobservatoire}}
{{Referenzen}}

[[Kategorie:Teleskopen]]